เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปว่าความท้าทายจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของทั่วโลกที่มีต่อสังคมมนุษย์กำลังทวีความรุนแรงมากขึ้น การเปลี่ยนแปลงพลังงานเป็นวิธีเดียวที่จะบรรลุเป้าหมายของ“ข้อตกลงปารีส”และก้าวไปสู่อนาคตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมและยั่งยืน สิ่งนี้ได้กลายเป็นฉันทามติระหว่างประเทศ ในช่วงหลายปีที่ผ่านมาในฐานะประเทศใหญ่ที่มีความรับผิดชอบ จีนมุ่งมั่นที่จะเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสะอาดและได้บรรลุการเปลี่ยนแปลงจากผู้ตามมาเป็นผู้นำด้านพลังงานหมุนเวียนในช่วงระยะเวลาอันสั้น ซึ่งมีส่วนช่วยอย่างมากต่อการส่งเสริมการเปลี่ยนผ่านของเศรษฐกิจพลังงานทั่วโลกและการเติบโตของเศรษฐกิจโลกที่มีคาร์บอนต่ำ
ผู้สื่อข่าวรายงานว่าในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา บทบาทของจีนในด้านพลังงานสะอาด เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ พลังงานลม ยานยนต์พลังงานใหม่ และพลังงานนิวเคลียร์ เป็นต้น เป็นที่สนใจของทั่วโลก
ณ สิ้นปี 2023 กำลังการผลิตติดตั้งสำหรับการผลิตพลังงานหมุนเวียนของจีนครองสัดส่วนมากกว่าครึ่งหนึ่งของกำลังการผลิตติดตั้งทั้งหมด ยอดการผลิตและจำหน่ายรถยนต์พลังงานใหม่ของจีนสูงถึง 95.87 ล้านคันและ 9.495 ล้านคัน และเพิ่มขึ้น 35.8% และ 37.9% ตามลำดับเมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า ซึ่งคิดเป็นกว่ากว่า 60 % ของทั่วโลกทั้งในแง่ยอดการผลิตและยอดการจำหน่ายทำให้จีนสามารถครองอันดับหนึ่งของโลกมาเป็นเวลาเก้าปีติดต่อกัน
รายงาน “พลังงานทดแทนปี 2023” ฉบับล่าสุดที่เผยแพร่โดยองค์การพลังงานระหว่างประเทศระบุว่า กำลังการผลิตติดตั้งไฟฟ้าโซลาร์เซลล์ของจีนในปี 2023 เท่ากับกำลังการผลิตติดตั้งของทั่วโลกในปี 2022 กำลังการผลิตติดตั้งไฟฟ้าพลังงานลมก็เพิ่มขึ้นถึง 66% เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า ซึ่งถือเป็นอัตราการเติบโตที่ไม่ธรรมดา คาดว่า จีนจะบรรลุเป้าหมายการพัฒนาพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ปี 2030 ได้ในปีนี้ ซึ่งเร็วกว่ากำหนดถึง 6 ปี และถึงปี 2028 ยอดการผลิตไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนของจีนจะครองสัดส่วนเกือบ 60 % ของทั่วโลก
ในการประชุมฟอรั่มเศรษฐกิจโลกประจำปี 2024 ณ เมืองดาวอส ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ แนวทางเปลี่ยนสู่สีเขียวและคาร์บอนต่ำทั่วโลกของจีนได้รับความสนใจอย่างกว้างขวาง นายฟาตีห์ไบรอล ผู้อำนวยการองค์การพลังงานระหว่างประเทศชี้ให้เห็นว่า ประเทศที่ลงทุนด้านพลังงานสะอาดมากที่สุดคือประเทศจีน เขากล่าวว่าในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา การลงทุนในการพัฒนาพลังงานสะอาดเพิ่มขึ้นจาก 1 ล้านล้านเหรียญสหรัฐเป็น 1.8 ล้านล้านเหรียญสหรัฐ ซึ่งถือเป็นการเพิ่มขึ้นอย่างมากในขณะที่เชื้อเพลิงฟอสซิลไม่มีการเปลี่ยนแปลงการเพิ่มขึ้นเหล่านี้ส่วนใหญ่มาจากประเทศจีนและประเทศพัฒนา ทุกประเทศในโลกต่างก็ควรเข้าร่วมกระบวนการนี้
ในขณะที่จีนกำลังพยายามทำให้ตนเองบรรลุการพัฒนาที่สะอาดและคาร์บอนต่ำ จีนยังอุทิศภูมิปัญญาจีนอย่างแข็งขันในการเปลี่ยนสู่พลังงานสะอาดของทั่วโลกและรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพ ภูมิอากาศ โครงการพลังงานสะอาดจำนวนมากในหลายประเทศ เช่น สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์โมร็อกโก แอฟริกาใต้ ปากีสถานเป็นต้น ล้วนเป็นต้นแบบที่จีนส่งเสริมพลังงานสะอาดให้ “ก้าวสู่สากล”
อย่างแข็งขันและดำเนินความร่วมมือด้านพลังงานหมุนเวียนกับประเทศอื่นๆอย่างกว้างขวาง ในระหว่างการประชุม ‘COP28’ หรือ การประชุม “ภาคีกรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ” ครั้งที่ 28 ทุกฝ่ายให้การยอมรับอย่างสูงต่อแนวคิดการเปลี่ยนสู่พลังงานคาร์บอนต่ำและความสำเร็จในการพัฒนาพลังงานสะอาดของจีน และเห็นว่าโซลูชันที่เสนอโดยจีนได้ชี้ให้เห็นทิศทางสำหรับการเปลี่ยนสู่พลังงานสะอาดแก่ทั่วโลก ได้เสนอแนวทางที่สำคัญ มุ่งสู่ความเป็นจริงและเป็นไปได้ให้กับประเทศต่างๆ ทั่วโลก โดยเฉพาะประเทศกำลังพัฒนาในการส่งเสริมการเปลี่ยนสู่พลังงานสะอาดเร่งการพัฒนาเศรษฐกิจ และปรับปรุงสภาพแวดล้อมทางนิเวศ จึงมีความหมายสำคัญอย่างยิ่งต่อการเปลี่ยนสู่พลังงานสะอาดและการบริหารจัดการสภาพภูมิอากาศทั่วโลก
ผู้เชี่ยวชาญชี้ให้เห็นว่าจีนได้กลายเป็นกำลังสำคัญในการส่งเสริมการเปลี่ยนสู่พลังงานสะอาดโดยมีข้อได้เปรียบในด้านต้นทุน ขนาด และเทคโนโลยี ในอนาคตจีนจะมีบทบาทสำคัญมากยิ่งขึ้นในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและการส่งเสริมพลังงานสะอาด
แน่นอนว่าการบรรลุเป้าหมายระดับโลกต้องอาศัยความพยายามร่วมกันของทุกประเทศ โดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องสร้างเงื่อนไขที่เอื้อต่อความร่วมมือระหว่างประเทศในวงกว้าง และจำต้องละทิ้งลัทธิกีดกันทางการค้า ลัทธิฝ่ายเดียว และพฤติกรรมที่ทำให้เป็นเรื่องการเมืองอย่างไร้ขอบเขต
เขียนโดย ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)